سعید صفارائی – خبرنگار
ساختار پنهان تصمیم‌گیرنده و تصمیم‌ساز غیرپاسخ‌گو، که گاه‌وبی‌گاه با اسم رمز «دولت در سایه» رخ می‌نماید، به یکی از مهم‌ترین معضلات مدیریت شهری در نیشابور تبدیل شده است. این ساختار، با دخالت‌های بی‌رویه و نفوذ پنهان، عرصه را برای پیشرفت و توسعه‌ی این شهر تنگ کرده و به جای هموار کردن مسیر توسعه، بر مشکلات و عقب‌ماندگی‌ها افزوده است.
در طول سال‌ها، منافع حاصل از این دخالت‌ها و سایه‌نشینی‌ها، به دلیل غفلت نهادهای نظارتی و حراستی، راه را برای این افراد هموار کرده است.
امروز شاهد ابرچالش‌ها و مشکلات ترکیبی هستیم که مدیریت آن‌ها هر روز سخت‌تر می‌شود. این وضعیت، در کنار عقب‌ماندگی نیشابور نسبت به شهرهای هم‌جوار، پیامدی از همین ساختار پنهان و غیرپاسخ‌گو است.
مسئولان و بزرگان نیشابور باید بدانند که ادامه این وضعیت، پیامدهایی جبران‌ناپذیر به همراه خواهد داشت. تجربه‌های تلخی مانند وضعیت کتابخانه مرکزی ابرشهر نیشابور، که روزی قرار بود افتخاری برای پایتخت کتاب ایران باشد، نمونه‌ای روشن از این معضل است. پس از کش‌وقوس‌های فراوان بر سر مکان‌یابی زمین، امروز این پروژه به وضعیتی اسفناک گرفتار شده و میلگردهای پایه‌ی آن، که قرار بود ستون‌های افتخار نیشابور باشند، روزانه توسط سارقان به یغما می‌روند. این وضعیت تنها یک نمونه از تبعات غفلت نهادهای نظارتی و ورود بی‌رویه ساختارهای پنهان به تصمیم‌گیری‌های حیاتی شهری است.
علاقه به ایفای نقش «دولت در سایه» در میان برخی افراد به حدی است که برای تحقق این نقش خیالی، از وارد کردن آسیب‌های جدی به زیرساخت‌های شهر هیچ ابایی ندارند. با این حال، آن‌ها حتی حاضر نیستند مسئولیت تصمیم‌های خود را بپذیرند و در برابر شهروندان پاسخ‌گو باشند. نتیجه این رفتارها، وارد شدن ضربه به ریشه‌ی توسعه‌ی شهری و از بین بردن فرصت‌هایی است که می‌توانستند زمینه‌ساز پیشرفت نیشابور باشند.
امروز بیش از هر زمان دیگری، شهروندان نیشابور باید خواستار شفافیت و پاسخ‌گویی مسئولان قانونی این شهر باشند. نهادهای نظارتی و حراستی نیز باید با جدیت بیشتری با دخالت‌های غیرمسئولانه برخورد کنند. کسانی که با نام‌های مجعول و اسامی من‌درآوردی، به ویژه در آستانه انتخابات، از سایه بیرون می‌آیند و نقش تصمیم‌ساز را ایفا می‌کنند، باید در برابر شهروندان پاسخ‌گو باشند. در غیر این صورت، تبعات تصمیم‌های اشتباه آن‌ها را شهروندان نیشابور با عقب‌ماندگی بیشتر و هزینه‌های اضافی تحمل خواهند کرد.
برای پیشگیری از تکرار چنین فجایعی، نیازمند اصلاح ساختارهای نظارتی و تقویت نقش نهادهای قانونی در فرآیند تصمیم‌گیری هستیم. دخالت غیرمسئولانه در امور مدیریتی و شهری باید به‌عنوان یک تخلف جدی شناخته شود و با آن برخورد قانونی صورت گیرد. ایجاد سامانه‌هایی برای ثبت و پیگیری شفاف تصمیمات شهری، می‌تواند گامی مؤثر در این مسیر باشد.
همچنین، مسئولان محلی و نمایندگان منتخب باید به‌جای درگیر شدن در بازی‌های سیاسی و ساختارهای سایه‌ای، تمام تلاش خود را معطوف به توسعه‌ی پایدار و حل معضلات شهری کنند. شفافیت در عملکرد، ارائه گزارش‌های دوره‌ای به شهروندان، و پاسخ‌گویی به آن‌ها، باید به یک فرهنگ سازمانی تبدیل شود.
مدیریت شهری در نیشابور تنها زمانی می‌تواند بر مشکلات موجود غلبه کند که سایه‌ی ساختارهای پنهان تصمیم‌گیرنده از سر این شهر برداشته شود. مسئولان، بزرگان و نهادهای نظارتی باید با هوشیاری و مسئولیت‌پذیری بیشتر، راه را برای شفافیت، عدالت و توسعه‌ی واقعی باز کنند. در غیر این صورت، نیشابور همچنان گرفتار دور باطل تصمیم‌های اشتباه و دخالت‌های غیرپاسخ‌گو خواهد ماند و هزینه‌ی آن را نسل‌های آینده نیز خواهند پرداخت.
